인자 B | 인자 A | 합계 | 평균 | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
A1 | A2 | ⋯ | Al | ||||||
B1 | y111 | T11. | y211 | T21. | ⋯ | yl11 | Tl1. | T.1. | ¯y.1. |
y112 | y212 | yl12 | |||||||
⋮ | ¯y11. | ⋮ | ¯y21. | ⋮ | ¯yl1. | ||||
y11r | y21r | yl1r | |||||||
B2 | y121 | T12. | y221 | T22. | ⋯ | yl21 | Tl2. | T.2. | ¯y.2. |
y122 | y222 | yl22 | |||||||
⋮ | ¯y12. | ⋮ | ¯y22. | ⋮ | ¯yl2. | ||||
y12r | y22r | yl2r | |||||||
⋮ | ⋮ | ⋮ | ⋮ | ⋮ | ⋮ | ⋮ | |||
Bm | y1m1 | T1m. | y2m1 | T2m. | ⋯ | ylm1 | Tlm. | T.m. | ¯y.m. |
y1m2 | y2m2 | ylm2 | |||||||
⋮ | ¯y1m. | ⋮ | ¯y2m. | ⋮ | ¯ylm. | ||||
y1mr | y2mr | ylmr | |||||||
합계 | T1.. | T2.. | ⋯ | Tl.. | T | ||||
평균 | ¯y1.. | ¯y2.. | ⋯ | ¯yl.. | ¯¯y |
Ti..=m∑j=1r∑k=1yijk | ¯yi..=Ti..mr |
T.j.=l∑i=1r∑k=1yijk | ¯y.j.=T.j.lr |
Tij.=r∑k=1yijk | ¯yij.=Tij.r |
T=l∑i=1m∑j=1r∑k=1yijk | ¯¯y=Tlmr=TN |
N=lmr | CT=T2lmr=T2N |
개개의 데이터 yijk와 총평균 ¯¯y의 차이는 다음과 같이 네 부분으로 나뉘어진다.
(yijk−¯¯y)=(yi..−¯¯y)+(y.j.−¯¯y)+(¯yij.−¯yi..−¯y.j.+¯¯y)+(yijk−¯yij.)
양변을 제곱한 후에 모든 i, j, k에 대하여 합하면 아래의 등식을 얻을 수 있다.
\begin{displaymath}\begin{split} \sum_{i=1}^{l}\sum_{j=1}^{m}\sum_{k=1}^{r}(y_{ijk}-\overline{\overline{y}})^{2} &= \sum_{i=1}^{l}\sum_{j=1}^{m}\sum_{k=1}^{r}(y_{i..}-\overline{\overline{y}})^{2}+\sum_{i=1}^{l}\sum_{j=1}^{m}\sum_{k=1}^{r}(y_{.j.}-\overline{\overline{y}})^{2}+\sum_{i=1}^{l}\sum_{j=1}^{m}\sum_{k=1}^{r}(\overline{y}_{ij.}-\overline{y}_{i..}-\overline{y}_{.j.}+\overline{\overline{y}})^{2} \\ &+ \sum_{i=1}^{l}\sum_{j=1}^{m}\sum_{k=1}^{r}(y_{ijk}-\overline{y}_{ij.})^{2} \end{split}\end{displaymath} 위 식에서 왼쪽 항은 [[총변동]] ST이고, 오른쪽 항은 차례대로 A의 [[변동]], B의 [[변동]], A, B의 [[교호작용]]의 변동 [[오차변동]]인 SA, SB, SA×B, SE가 된다.
\begin{displaymath}\begin{split} S_{T} &= \sum_{i=1}^{l}\sum_{j=1}^{m}\sum_{k=1}^{r}(y_{ijk}-\overline{\overline{y}})^{2} \\ &= \sum_{i=1}^{l}\sum_{j=1}^{m}\sum_{k=1}^{r}y_{ijk}^{ \ 2} - CT \end{split}\end{displaymath} \begin{displaymath}\begin{split} S_{A} &= \sum_{i=1}^{l}\sum_{j=1}^{m}\sum_{k=1}^{r}(y_{i..}-\overline{\overline{y}})^{2} \\ &= \sum_{i=1}^{l}\frac{T_{i..}^{ \ 2}}{mr}-CT \end{split}\end{displaymath} \begin{displaymath}\begin{split} S_{B} &= \sum_{i=1}^{l}\sum_{j=1}^{m}\sum_{k=1}^{r}(y_{.j.}-\overline{\overline{y}})^{2} \\ &= \sum_{j=1}^{m}\frac{T_{.j.}^{ \ 2}}{lr}-CT \end{split}\end{displaymath} \begin{displaymath}\begin{split} S_{A \times B} &= \sum_{i=1}^{l}\sum_{j=1}^{m}\sum_{k=1}^{r}(\overline{y}_{ij.}-\overline{y}_{i..}-\overline{y}_{.j.}+\overline{\overline{y}})^{2} \\ &= S_{AB} - S_{A} - S_{B} \end{split}\end{displaymath} \begin{displaymath}\begin{split} S_{AB} &= \sum_{i=1}^{l}\sum_{j=1}^{m}\sum_{k=1}^{r}(\overline{y}_{ij.}-\overline{\overline{y}})^{2} \\ &= \sum_{i=1}^{l}\sum_{j=1}^{m} \frac{T_{ij.}^{ \ 2}}{r} -CT \end{split}\end{displaymath} \begin{displaymath}\begin{split} S_{E} &= \sum_{i=1}^{l}\sum_{j=1}^{m}\sum_{k=1}^{r}(y_{ijk}-\overline{y}_{ij.})^{2} \\ &= S_{T}-S_{AB} \end{split}\end{displaymath} ===== 자유도 ===== νA=l−1 νB=m−1 νA×B=νAB−νA−νB=(l−1)(m−1) νAB=lm−1 νE=νT−νAB=lm(r−1) νT=lmr−1=N−1 ===== 평균제곱 ===== VA=SAνA VB=SBνB VA×B=SA×BνA×B VAB=SABνAB VE=SEνE ===== 평균제곱의 기대값 ===== E(VA)=σ 2E+mrσ 2A E(VB)=σ 2E+lrσ 2B E(VA×B)=σ 2E+rσ 2A×B E(VE)=σ 2E ===== 분산분석표 ===== ^ [[인자]] ^ [[제곱합]]\\ SS ^ [[자유도]]\\ DF ^ [[평균제곱]]\\ MS ^ E(MS) ^ F0 ^ [[기각치]] ^ [[순변동]]\\ S´ ^ [[기여율]]\\ \rho |
A | S_{_{A}} | \nu_{_{A}} = l - 1 | V_{_{A}} = S_{_{A}} / \nu_{_{A}} | \sigma_{_{E}}^{ \ 2} + m r \ \sigma_{_{A}}^{ \ 2} | V_{_{A}}/V_{_{E}} | F_{1-\alpha}(\nu_{_{A}} \ , \ \nu_{_{E}}) | S_{_{A}}\acute{} | S_{_{A}}\acute{} / S_{_{T}} |
B | S_{_{B}} | \nu_{_{B}} = m - 1 | V_{_{B}} = S_{_{B}} / \nu_{_{B}} | \sigma_{_{E}}^{ \ 2} + l r\ \sigma_{_{B}}^{ \ 2} | V_{_{B}}/V_{_{E}} | F_{1-\alpha}(\nu_{_{B}} \ , \ \nu_{_{E}}) | S_{_{B}}\acute{} | S_{_{B}}\acute{} / S_{_{T}} |
A \times B | S_{_{A \times B}} | \nu_{_{A \times B}} = (l - 1)(m - 1) | V_{_{A \times B}} = S_{_{A \times B}} / \nu_{_{A \times B}} | \sigma_{_{E}}^{ \ 2} + r \ \sigma_{_{A \times B}}^{ \ 2} | V_{_{A \times B}}/V_{_{E}} | F_{1-\alpha}(\nu_{_{A \times B}} \ , \ \nu_{_{E}}) | S_{_{A \times B}}\acute{} | S_{_{A \times B}}\acute{} / S_{_{T}} |
E | S_{_{E}} | \nu_{_{E}} = lm(r - 1) | V_{_{E}} = S_{_{E}} / \nu_{_{E}} | \sigma_{_{E}}^{ \ 2} | S_{_{E}}\acute{} = S_{_{T}} - S_{_{A}}\acute{} - S_{_{B}}\acute{} - S_{_{A \times B}}\acute{} | S_{_{E}}\acute{} / S_{_{T}} | ||
T | S_{_{T}} | \nu_{_{T}} = lmr - 1 | S_{_{T}} | 1 |
F_{0}=\frac{V_{_{A}}}{V_{_{E}}}
기각역 : F_{0} > F_{1-\alpha}(\nu_{_{A}},\nu_{_{E}})
F_{0}=\frac{V_{_{B}}}{V_{_{E}}}
기각역 : F_{0} > F_{1-\alpha}(\nu_{_{B}},\nu_{_{E}})
F_{0}=\frac{V_{_{A \times B}}}{V_{_{A \times B}}}
기각역 : F_{0} > F_{1-\alpha}(\nu_{_{A \times B}},\nu_{_{E}})
\hat{\mu}(A_{i})=\widehat{\mu + a_{i}} = \overline{y}_{i..}
i 수준에서의 모평균 \mu(A_{i})의 100(1-\alpha) \% 신뢰구간은 아래와 같다.
\hat{\mu}(A_{i})= \left( \overline{y}_{i..} - t_{\alpha/2}(\nu_{_{E}}) \sqrt{\frac{V_{E}}{mr}} \ , \ \overline{y}_{i..} + t_{\alpha/2}(\nu_{_{E}}) \sqrt{\frac{V_{E}}{mr}} \right)
\hat{\mu}(B_{j})=\widehat{\mu + b_{j}} = \overline{y}_{.j.}
j 수준에서의 모평균 \mu(B_{j})의 100(1-\alpha) \% 신뢰구간은 아래와 같다.
\hat{\mu}(B_{j})= \left( \overline{y}_{.j.} - t_{\alpha/2}(\nu_{_{E}}) \sqrt{\frac{V_{E}}{lr}} \ , \ \overline{y}_{.j.} + t_{\alpha/2}(\nu_{_{E}}) \sqrt{\frac{V_{E}}{lr}} \right)
인자 A와 B의 모평균에 관한 추정 (인자 A와 B의 교호작용이 유의한 경우)
A 인자의 i 수준과 B 인자의 j 수준에서의 모평균 \mu(A_{i}B_{j})의 점추정값
\hat{\mu}(A_{i}B_{j})=\widehat{\mu+a_{i}+b_{j}}=\overline{y}_{ij.}
A 인자의 i 수준과 B 인자의 j 수준에서의 모평균 \mu(A_{i}B_{j})의 100(1-\alpha) \% 신뢰구간은 아래와 같다.
\hat{\mu}(A_{i}B_{j})= \left( (\overline{y}_{ij.}) - t_{\alpha/2}(\nu_{E})\sqrt{\frac{V_{E}}{r}} \ , \ (\overline{y}_{ij.}) + t_{\alpha/2}(\nu_{E})\sqrt{\frac{V_{E}}{r} \right)
인자 A와 B의 모평균에 관한 추정 (인자 A와 B의 교호작용이 무시되는 경우)
A 인자의 i 수준과 B 인자의 j 수준에서의 모평균 \mu(A_{i}B_{j})의 점추정값
\hat{\mu}(A_{i}B_{j})=\widehat{\mu+a_{i}+b_{j}}=\overline{y}_{i..} + \overline{y}_{.j.} - \overline{\overline{y}}
A 인자의 i 수준과 B 인자의 j 수준에서의 모평균 \mu(A_{i}B_{j})의 100(1-\alpha) \% 신뢰구간은 아래와 같다.
\hat{\mu}(A_{i}B_{j})= \left( (\overline{y}_{i..} + \overline{y}_{.j.} - \overline{\overline{y}}) - t_{\alpha/2}(\nu_{E})\sqrt{\frac{V_{E}}{n_{e}}} \ , \ (\overline{y}_{i..} + \overline{y}_{.j.} - \overline{\overline{y}}) + t_{\alpha/2}(\nu_{E})\sqrt{\frac{V_{E}}{n_{e}}} \right)
단, n_{e}는 유효반복수이고 n_{e} = \frac{lmr}{l+m-1}이다.
i 수준과 j 수준의 모평균차 \mu(A_{i})-\mu(A_{j})의 점추정값
\widehat{\mu(A_{i})-\mu(A_{j})} = \overline{y}_{i..} - \overline{y}_{j..}
i 수준과 j 수준의 모평균차 \mu(A_{i})-\mu(A_{j})의 100(1-\alpha) \% 신뢰구간은 아래와 같다.
\widehat{\mu(A_{i})-\mu(A_{j})}= \left( (\overline{y}_{i..} - \overline{y}_{j..}) - t_{\alpha/2}(\nu_{_{E}}) \sqrt{\frac{2V_{E}}{mr}} \ , \ (\overline{y}_{i..} - \overline{y}_{j..}) + t_{\alpha/2}(\nu_{_{E}}) \sqrt{\frac{2V_{E}}{mr}} \right)
i 수준과 j 수준의 모평균차 \mu(B_{i})-\mu(B_{j})의 점추정값
\widehat{\mu(B_{i})-\mu(B_{j})} = \overline{y}_{.i.} - \overline{y}_{.j.}
i 수준과 j 수준의 모평균차 \mu(B_{i})-\mu(B_{j})의 100(1-\alpha) \% 신뢰구간은 아래와 같다.
\widehat{\mu(B_{i})-\mu(B_{j})}= \left( (\overline{y}_{.i.} - \overline{y}_{.j.}) - t_{\alpha/2}(\nu_{_{E}}) \sqrt{\frac{2V_{E}}{lr}} \ , \ (\overline{y}_{.i.} - \overline{y}_{.j.}) + t_{\alpha/2}(\nu_{_{E}}) \sqrt{\frac{2V_{E}}{lr}} \right)